5 de decembro: 100 anos da posta en marcha do Faro de Sálvora

“Cen anos do faro de Sálvora”. Por Xosé María Fernández Pazos

Este 5 de decembro cómprense 100 anos da posta en marcha do Faro de Sálvora. Construído nos anos anteriores o naufraxio do vapor-correo do Santa Isabel, o faro non chegaría a tempo para evitala traxedia do terceiro suceso en número de vítimas das costas galegas, 213, e do que este ano que remata lembramos os cen do seu afundimento nos baixos da Pegar, xusto baixo do faro actual.

Tampouco evitaría o faro novo que un ano despois en 1922 outro buque, o Cataluña, embarrancara no mesmo lugar que o vapor da Compañía Transatlántica Española, aínda que sen vítimas.

Alzado do vello faro de Sálvora . Ano 1899. Arquivo Joferpa

Proxecto

En 1904 o Servizo Central de Sinais Marítimas, decidiu revisalos faros da ría de Arousa dándolle prioridade á construción dunha nova luminaria que substituíra o vello feito en 1851. O obxectivo era darlle mais altura logrando con elo que fose visible desde o interior da ría e que servira para a guía de entrada e saída de buques, cubrindo amais a sinalización ata o baixos de Corrubedo, o que obrigou incluso a dinamitar parte das rochas do lado dereito e deste xeito permitir que chegara a luz do faro. Na operación tiveron que demolerse preto de mil metros cúbicos de rocha debido a un erro nos cálculos  de altura da luz que quedaba tapada cara o noroeste. Tamén sería demolido o vello faro o material do cal foi usado na construción do novo.

En 1905 a obra encargase os enxeñeiros de Pontevedra que entrarían a formar parte dunha comisión na que tamén estaría o Ministerio da Guerra, xa que a illa fora expropiada por necesidades de defensa nacional e 1904 instalándose nela unha batería, o que obrigou a desprazar o faro unha ducia de metros o noroeste. O faro chegaría os 40 metros de altura desde o nivel do mar.

O proxecto do novo faro foi realizado polo enxeñeiro Mauro Serret, que pertencía ao Servizo Central de Sinais Marítimas. Cun orzamento de 123.132, 80 pesetas, algo mais de 740 euros actuais, o faro entrou en funcionamento o luns 5 de decembro de 1921 coa categoría de “faro de terceiro orde Gran Modelo” e cun alcance de 17 millas náuticas, preto de 31 quilómetros. O edificio tería unha planta en forma de U e torre octogonal pegada á fachada posterior do edificio principal. Sería de forma troncopiramidal e realizada en cantería vista e cun dobre balcón superior. Inicialmente, no proxecto iniciado en 1910, non se fixara a altura da torre pendente do tipo de lanterna e iluminación do que sería dotado.

O novo faro a principios do ano 21 aínda non operativo. S. Corral

As características técnicas do faro e a mellora das instalacións para os torreiros e familias, foi considerado pola prensa como un dos máis modernos da época. A luz producíase cunha lámpada de vapor de petróleo alamana que sería anos despois cambiada por outra inglesa das mesmas características. En 1992 cambiaríase por unha eléctrica alimentada por grupos electróxenos e posteriormente por un sistema fotovoltaico. Por certo o faro de Sálvora sería xunto o de Ons e Sisargas dos últimos en usar petróleo. No ano 2000 o sistema de rotación, que usaba un complexo sistema de engrenaxes, pións e rodas foi cambiado por un motor eléctrico de rotación.

O faro funcionaba con petroleo e periodicamente unha embarcación transportaba un cento de bidóns de 50 litros. Tratábase dun traballo arduo xa que o barco tiña que fondear preto do peirao e levar e nun bote a remo levábase o dique para os eu traslado. A veces os traballos de descarga obrigaban a gardar nunha caseta aínda existente agora parte da carga ata o día seguinte.

A estrutura do faro quedaría pechada cunha cuberta plana. A torre remataría na súa parte superior cunha cornixa en forma cilíndrica ata a base da lanterna mentres que o interior sería un oco octogonal da torre cunhas escaleiras de fundición quedando o centro libre para a baixada dos cables do motor.

O faro de Sálvora é moi semellante o de Punta Insua en Carnota acendido tamén nese mesmo ano 1921, e que acelerou a súa construción polo naufraxio do cruceiro Cardenal Cisneros afundido en 1908 o encallar nos baixos de Os Meixidos entre as rías de Corcubión e Muros, considerado un dos puntos mais perigosos de toda a costa da morte cunha ducia de afundimentos.

O vello faro

O actual faro de Sálvora substitúeu o vello feito en 1851 por Celedonio de Uribe, un dos mais activos enxeñeiros da provincia, autor entre outros dos proxectos dos faros de Corrubedo e Cíes, e quen deseñaría boa parte das vías provinciais. como as estradas de Noia – O Son en 1868 e a estrada de Padrón a Ribeira, e nesta cidade o dique, a precisión de desaugues e outras obras que permitirían levantar os primeiros planos das vilas comarcais inexistentes a nivel municipal.

1921 Vello faro de Sálvora. C. Carracedo

O lugar escolleito para a instalación do faro sería o mais saínte cara ao sur, coñecido  como punta Besugueiros, desde onde era posible velo faro de Corrubedo polo norte e Ons e Cíes pola costa sur. O vello faro chegaría ós 25 metros de altura desde o nivel do mar e remataba cun pequeno balcón que rodeaba a torre hexagonal dunha lanterna de 1,80 metros de diámetro e na que tamén se instalaría a óptica e o aparato de iluminación. As obras empezarían en 1852 usando pedra da illa e entraría en funcionamento o 19 de outubro de 1853, sendo de cuarta clase con luz fixa branca e destelos vermellos cada dous minutos chegando ás 9 millas náuticas- pouco máis de 16 quilómetros.

O faro protagonista da noite do naufraxio do Santa Isabel, sería desmantelado posteriormente e parte da súa estrutura usada no novo. Mentres non se poñían en marcha a nova luminaria, levantouse unha instalación provisional cunha luz universal que se construíu sobre unha rocha próxima a Besuguerios.

A cerrazón da noite do naufraxio do Santa Isabel e a escasa luz que daba a lanterna,  tiveron seguramente moito que ver na traxedia o que fixo que se tomaran mal as referencias da posición da rota do buque. Actualmente aínda se conservan algúns restos situados o sur do faro moderno xusto sobre as rochas onde embarrancou o vapor-correo.

Deixa unha resposta

O teu enderezo electrónico non se publicará

© 2024: Riveira na memoria | Easy Theme by: D5 Creation | Powered by: WordPress